In de wereld van alimentatiezaken speelt het begrip verdiencapaciteit een grote rol. Bij het vaststellen van kinder- en partneralimentatie kijkt men niet alleen naar wat iemand daadwerkelijk verdient, maar ook naar wat die persoon redelijkerwijs zou kunnen verdienen. Dit artikel duikt dieper in de betekenis van het begrip “verdiencapaciteit” en de manier waarop het begrip wordt toegepast in alimentatieprocedures.

Wat is verdiencapaciteit?

Verdiencapaciteit verwijst naar het vermogen van een persoon om inkomen te genereren. Bij het berekenen van alimentatie houdt men rekening met zowel het werkelijke inkomen als het potentiële inkomen dat iemand kan verdienen, gezien zijn of haar opleiding, ervaring, en de arbeidsmarkt. Dit betekent dat niet alleen het huidige inkomen maar ook een op verdiencapaciteit gebaseerd fictief inkomen een rol kan spelen bij de vaststelling van alimentatie.

Verdiencapaciteit bij kinderalimentatie

Bij kinderalimentatie zijn beide ouders verantwoordelijk voor de financiële zorg voor hun kinderen. Dit betekent dat ze binnen hun mogelijkheden maximaal moeten bijdragen. Indien een ouder minder werkt dan redelijkerwijs van hem of haar verwacht kan worden, kan de rechter beslissen een fictief inkomen toe te kennen op basis van verdiencapaciteit. Dit voorkomt dat ouders bewust minder gaan werken om de alimentatie te drukken.

Verdiencapaciteit bij partneralimentatie

Voor partneralimentatie geldt een vergelijkbaar principe. Zowel de alimentatieplichtige als de alimentatiegerechtigde wordt geacht hun verdiencapaciteit te benutten. Als een alimentatiegerechtigde bijvoorbeeld besluit om minder te werken zonder geldige reden, kan de rechter het inkomen waarop de alimentatie gebaseerd is, aanpassen naar wat die persoon in staat zou moeten zijn te verdienen.

Beoordeling van verdiencapaciteit

Het vaststellen van verdiencapaciteit kan complex zijn. In tegenstelling tot de sociale verzekeringen, waar gespecialiseerde protocollen en functionarissen betrokken zijn bij het beoordelen van de verdiencapaciteit, moeten partijen in alimentatiezaken vaak zelf bewijzen wat hun verdiencapaciteit is. Als dat niet lukt, is het aan de rechter om dit te bepalen, waarbij hij of zij een brede beoordelingsvrijheid heeft en niet gebonden is aan uitspraken van andere instanties, zoals het UWV.

Zelf gecreëerde inkomensdaling

Als een alimentatieplichtige zelf de oorzaak is van een inkomensdaling, bijvoorbeeld door ontslag te nemen of minder te solliciteren, beoordeelt de rechter of de persoon redelijkerwijs zijn of haar oude inkomen kan terugverdienen en of dit van hem of haar verwacht kan worden. Is de inkomensdaling verwijtbaar en herstelbaar, dan wordt vaak uitgegaan van het oude inkomen bij het bepalen van de alimentatie.

Bijzondere situaties

In bijzondere situaties, zoals bij een directeur-grootaandeelhouder (DGA) die zelf zijn salaris kan bepalen, kan de rechter ook kijken naar de winst van de onderneming en de mogelijkheid om dividend uit te keren. Bij de verzorgende ouder wordt echter voorzichtiger omgegaan met het toekennen van een fictief inkomen, aangezien dit ten koste kan gaan van het kind.

De rechtspraak en verdiencapaciteit

Er zijn talloze voorbeelden uit de rechtspraak waarin verdiencapaciteit een beslissende factor was. Zo zijn er gevallen waarin de rechter oordeelde dat iemand niet voldoende solliciteerde of bewust een lager inkomen had gecreëerd, met als gevolg dat het oude, hogere inkomen als basis voor de alimentatie werd genomen. Tegelijkertijd zijn er ook uitspraken waarin de rechter rekening hield met bijzondere persoonlijke omstandigheden, zoals extra zorgtaken of de gezondheid van een nieuwe partner.

Conclusie

Verdiencapaciteit is een essentieel element bij het vaststellen van kinder- en partneralimentatie. Het biedt een middel om te voorkomen dat partijen hun financiële verantwoordelijkheden ontlopen door minder te gaan werken of hun inkomen kunstmatig te verlagen. De rechter heeft hierbij een ruime beoordelingsvrijheid en kan maatwerk leveren, wat zowel voordelen als nadelen met zich meebrengt. Ondanks de complexiteit en de soms onvoorspelbare uitkomsten, blijft verdiencapaciteit een belangrijk instrument om in te zetten teneinde een rechtvaardige alimentatiebeslissing te verkrijgen. Daarbij is het van groot belang dat alle feiten en omstandigheden worden gewogen op relevantie en vervolgens in de procedure onder de aandacht worden gebracht.

Bij vragen over hoe verdiencapaciteit uw alimentatieverplichtingen of uw aanspraak op alimentatie kan beïnvloeden, kunt u contact opnemen met SPEE advocaten & mediation voor deskundig juridisch advies en begeleiding. Onze familierechtadvocaten mr. Marion van Acker en mr. Angelique van den Eshoff staan voor u klaar.