In een eerdere bijdrage hebben we besproken onder welke omstandigheden een bij testament benoemde executeur kan worden ontslagen. Dit artikel gaat verder in op de nuances van dit proces en behandelt een recente gerechtelijke uitspraak waarin het ontslag van een executeur centraal stond.

Een executeur heeft een verantwoordelijke taak bij de afwikkeling van een nalatenschap. Deze taak omvat onder meer het beheren van bezittingen, het voldoen van schulden en het uitvoeren van de laatste wensen van de overledene. Soms kan er echter onenigheid ontstaan tussen de executeur en de erfgenamen, wat kan leiden tot een verzoek tot ontslag van de executeur. In sommige gevallen kan mediation helpen om de relatie te herstellen, maar in ernstigere gevallen is rechterlijke tussenkomst noodzakelijk.

Rechterlijke tussenkomst: gewichtige redenen voor ontslag

Wanneer een belanghebbende, zoals een erfgenaam, een verzoek tot ontslag van een executeur indient, moet dit verzoek gebaseerd zijn op “gewichtige redenen”. Dit houdt in dat er serieuze en aantoonbare gronden moeten zijn die het vertrouwen in de executeur ondermijnen. In de praktijk worden dergelijke redenen door de rechter getoetst aan de hand van de specifieke omstandigheden van het geval.

Casus: Gerechtshof ’s-Hertogenbosch, 30 Mei 2024

Een recent voorbeeld van een dergelijke situatie is een zaak die op 30 mei 2024 werd beslist door het gerechtshof ’s-Hertogenbosch (ECLI:NL:GHSHE:2024:1824). In deze zaak werd de executeur, door enkele erfgenamen verweten dat hij zijn taken niet naar behoren uitvoerde. De belangrijkste punten van kritiek waren:

• Plaatsing van nalatenschapsgelden: De executeur had nalatenschapsgelden op zijn privérekening geplaatst in plaats van op een aparte ervenrekening, wat leidde tot wantrouwen bij de andere erfgenamen.
• Informatieverstrekking: Er ontstond onenigheid over de manier waarop de executeur de erfgenamen informeerde over de voortgang van de afwikkeling van de nalatenschap. Verschillende erfgenamen voelden zich buitengesloten en niet adequaat geïnformeerd.
• Gerechtelijke procedures in Turkije: Er was een lopende procedure in Turkije met betrekking tot het huwelijksvermogensrecht tussen de overleden erflater en zijn echtgenote. Deze complicerende factor werd door executeur niet voldoende onderkend, wat de afwikkeling van de nalatenschap bemoeilijkte.
  .

Uitspraak van het Hof

Het gerechtshof kwam tot de conclusie dat er inderdaad sprake was van gewichtige redenen om de bij testament benoemde executeur te ontslaan. Het hof stelde vast dat de onderlinge verhoudingen tussen de erfgenamen zodanig verslechterd waren dat een goede en voorspoedige afwikkeling van de nalatenschap in het gedrang kwam. Daarnaast was de executeur tekortgeschoten in het zorgvuldig beheren van de nalatenschap, met name door het niet scheiden van privé- en nalatenschapsgelden en door het onvoldoende betrekken van de erfgenamen in het proces.

Het hof bekrachtigde daarom de beslissing van de kantonrechter die al eerder had besloten de executeur te ontslaan en een externe, onafhankelijke, executeur aan te stellen. Deze uitspraak benadrukt het belang van transparantie en zorgvuldigheid in de rol van executeur.

Juridisch advies: wees voorbereid

Het ontslaan van een executeur is geen lichte stap en moet zorgvuldig overwogen worden. De waardering van aan te voeren “gewichtige redenen” is heel casuïstisch en valt of staat steeds met de omstandigheden van het geval.  Erfgenamen die een verzoek tot ontslag overwegen, doen er goed aan om juridisch advies in te winnen bij een gespecialiseerde erfrechtadvocaat. Deze kan helpen bij het verzamelen van de benodigde bewijzen en het formuleren van een sterk dossier.

Daarnaast is het voor executeurs essentieel om hun taken met de grootst mogelijke zorgvuldigheid uit te voeren en te zorgen voor een open en transparante communicatie met alle betrokken partijen. Het niet naleven van deze verantwoordelijkheden kan leiden tot ernstige gevolgen, zoals ontslag door de rechter, zoals geïllustreerd in de hierboven besproken zaak.

Heeft u vragen over het ontslag van een executeur of behoefte aan juridisch advies? Neem dan contact op met mr. Angelique van den Eshoff van SPEE advocaten & mediation. Als ervaren erfrechtadvocaat en nalatenschapsmediator kan zij u bijstaan in complexe erfrechtelijke kwesties en helpen om de juiste stappen te zetten in het belang van een rechtvaardige afwikkeling van de nalatenschap.