Misschien niet het leukste onderwerp in deze feestelijke decembermaand, maar wél heel belangrijk om rekening mee te houden als je voornemens bent te gaan trouwen (of al getrouwd bent). Wanneer je huwelijkse voorwaarden maakt bij het aangaan van een huwelijk, doe je dat meestal om misverstanden en onzekerheid in de toekomst, tijdens en bij het einde van het huwelijk door scheiding of overlijden, te voorkomen. Toch komt het geregeld voor dat over bepalingen die in huwelijkse voorwaarden zijn opgenomen onenigheid ontstaat wanneer het huwelijk eindigt en de huwelijkse voorwaarden moeten worden afgewikkeld.

In dit artikel bespreek ik een recente uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam (29 oktober 2024, ECLI:NL:GHAMS:2024:2990) over de uitleg van huwelijkse voorwaarden. Deze zaak onderstreept het belang van duidelijke afspraken en de mogelijke gevolgen als deze niet goed worden vastgelegd of begrepen.

Wat zijn huwelijkse voorwaarden?

 Huwelijkse voorwaarden zijn afspraken die echtgenoten maken over hun vermogenspositie tijdens en na hun huwelijk. Sinds 1 januari 2018 geldt de wettelijke beperkte gemeenschap van goederen als standaard. Dit betekent grofweg dat vermogen dat voor het huwelijk is opgebouwd privé blijft, tenzij anders wordt afgesproken. Door huwelijkse voorwaarden kunnen echtgenoten hiervan afwijken, bijvoorbeeld door te kiezen voor een algehele gemeenschap van goederen, het stelsel dat tot 1 januari 2018 de standaard was. Bij een algehele gemeenschap van goederen vallen in beginsel alle bezittingen en schulden die vóór en tijdens huwelijk werden verkregen in de gemeenschap van goederen.

De casus: uitbreiding of de standaard?

In de besproken zaak zijn partijen in 2020 met elkaar gehuwd. Op dat moment gold dus de standaard van de “beperkte gemeenschap van goederen”. Partijen hadden huwelijkse voorwaarden opgesteld waarin zij een bepaling opnamen die luidde: “Tussen de partners bestaat de wettelijke gemeenschap van goederen.” Over die bepaling kregen partijen bij de scheiding onenigheid. Want, wat werd nu bedoeld met “de wettelijke gemeenschap van goederen? De vrouw stelt zich op het standpunt dat partijen de “algehele gemeenschap van goederen”, de wettelijke standaard van vóór 1 januari 2018, hebben bedoeld. De man daarentegen stelt zich op het standpunt dat zij de “beperkte gemeenschap van goederen”, de nieuwe standaard sinds 1 januari 2018 hebben bedoeld. Belangrijk in dit geval was dat de woning, kort voor het huwelijk gekocht door de man, in de gemeenschap zou vallen als het standpunt van de vrouw werd gevolgd. De man stelde dat hij dit niet had beoogd en dat de huwelijkse voorwaarden onjuist door de vrouw werden geïnterpreteerd. Het Hof moest zich dus buigen over de vraag of partijen met hun huwelijkse voorwaarden de standaard van de beperkte gemeenschap van goederen wilden uitbreiden naar een algehele gemeenschap van goederen.

Het hof paste de zogenaamde Haviltex-maatstaf toe, die kijkt naar de bedoelingen van partijen zoals die redelijkerwijs uit de gemaakte afspraken blijken. Daarbij speelt niet alleen de letterlijke tekst een rol, maar ook de omstandigheden van het geval en eventuele verklaringen van de notaris.

Belangrijke overwegingen van het Hof

1. Taalkundige en Contextuele Uitleg: Hoewel de tekst van de huwelijkse voorwaarden belangrijk is, woog het hof ook zwaar mee wat partijen destijds bedoelden. Uit het proces bleek dat de vrouw nadrukkelijk had willen afwijken van de standaardregeling om financiële zekerheid te creëren.
2. Communicatie Met de Notaris: De uitleg van de notaris over de gevolgen van de huwelijkse voorwaarden was doorslaggevend. Uit een bericht van de notaris aan partijen kon worden opgemaakt dat de gekozen formulering een algehele gemeenschap van goederen beoogde.
3. Wettelijke Context: Zonder huwelijkse voorwaarden zou de woning een privégoed van de man zijn gebleven. Het feit dat partijen bewust huwelijkse voorwaarden opstelden, wees volgens het hof op een intentie om af te wijken van de standaard beperkte gemeenschap.
   .

 Uitspraak: Uitbreiding tot algehele gemeenschap van goederen

Het hof concludeerde dat de huwelijkse voorwaarden bedoeld waren om de standaard beperkte gemeenschap uit te breiden tot een algehele gemeenschap van goederen. Dit betekende dat alle voorhuwelijkse goederen en schulden in de gemeenschap vielen en dat deze moesten worden verdeeld bij echtscheiding.

Belang voor de praktijk

Deze uitspraak benadrukt dat bij huwelijkse voorwaarden niet alleen de tekst, maar ook de context en de intenties van partijen belangrijk zijn. Het laat zien hoe complex de uitleg van huwelijkse voorwaarden kan zijn en onderstreept de rol van een zorgvuldig werkende notaris, maar ook van alerte aanstaande echtgenoten.

Tips voor toekomstige echtgenoten

1. Maak Uw Intenties Duidelijk: Bespreek en documenteer uw bedoelingen bij het opstellen van huwelijkse voorwaarden.
2. Laat u goed voorlichten: Vraag de notaris om een gedetailleerde uitleg en bewaar deze documentatie. Laat u vooral ook voorlichten door een gespecialiseerd familierechtadvocaat. Die laatste heeft immers ruime ervaring als het aankomt op de gevolgen van de gemaakte afspraken in huwelijkse voorwaarden bij echtscheiding.
3. Wees specifiek in de formulering: Zorg dat de tekst van de voorwaarden overeenkomt met uw wensen om misverstanden te voorkomen.
   .

Niet alleen in geval van echtscheiding, maar ook voorafgaand aan en tijdens het maken van huwelijkse voorwaarden is het verstandig om een advocaat gespecialiseerd in familierecht in te schakelen. De gespecialiseerde familierechtadvocaten van SPEE advocaten & mediation staan u graag bij om uw rechten te beschermen en uw belangen te behartigen, maar vooral ook om u te adviseren teneinde onenigheid in de toekomst te voorkomen. Neem gerust contact met ons op voor advies.