Feitelijke uitvoering is doorslaggevend
In arbeidsrelaties is het onderscheid tussen zelfstandig ondernemerschap en werknemerschap van essentieel belang, met name vanwege de verschillende rechten en plichten die daaraan verbonden zijn. Een recente uitspraak van de kantonrechter onderstreept opnieuw dat niet de formele overeenkomst, maar de feitelijke uitvoering daarvan bepalend is voor de juridische kwalificatie van de arbeidsrelatie. In dit artikel bespreken we deze uitspraak en lichten we toe welke gevolgen dit voor u kan hebben.
Wat speelde er in de zaak?
Een vrouw verrichtte werkzaamheden voor PureCE, een bedrijf dat actief is in de sector medische hulpmiddelen. Aanvankelijk was zij werkzaam via een detacheringsbureau. In oktober 2022 hebben partijen een managementovereenkomst gesloten en werd de vrouw ingeschreven als statutair bestuurder. Hoewel dit formeel de indruk wekte van zelfstandig ondernemerschap, bleek dit in de praktijk anders te zijn. De vrouw was feitelijk de enige medewerker en werkte onder directe aansturing van PureCE. Toen PureCE zich genoodzaakt zag om de vergoeding voor haar werkzaamheden fors te verlagen wegens financiële moeilijkheden, stemde de vrouw onder druk in met een nieuwe managementovereenkomst. Niet lang daarna werd haar, zonder schriftelijke bevestiging, medegedeeld dat de overeenkomst per 31 januari 2025 zou worden beëindigd.
De vrouw stapte naar de kantonrechter en stelde dat zij werkzaam was op basis van een arbeidsovereenkomst. Zij voerde aan dat zij fulltime werkzaamheden verrichtte voor PureCE, daarbij geen ondernemersrisico liep en volledig onder gezag stond van PureCE. Ze ontving immers duidelijke instructies en de hoogte van de vergoeding voor de werkzaamheden werd door PureCE bepaald. Deze vergoeding werd bovendien doorbetaald tijdens ziekte en vakanties.
PureCE betwistte dit standpunt en stelde dat er sprake was van zelfstandig ondernemerschap, aangezien de vrouw via haar eenmanszaak werkzaamheden verrichtte. Daarnaast werd zij benoemd tot statutair bestuurder en had zij zelf controle over de invulling van haar werkzaamheden. Volgens PureCE was er geen sprake van gezagsverhouding en werd de vergoeding betaald op basis van een vast tarief.
Hoe oordeelt de kantonrechter?
De kantonrechter oordeelde dat bij de kwalificatie van de arbeidsverhouding moet worden uitgegaan van de feitelijke uitvoering van de overeenkomst. Niet alleen de bewoordingen in de overeenkomst zijn hierbij van belang, maar vooral de wijze waarop partijen feitelijk invulling hebben gegeven aan de overeenkomst. De rechter concludeerde dat er sprake was van persoonlijke arbeid, loon en gezag. Hiermee is aan de drie voorwaarden voor een arbeidsovereenkomst zoals bedoeld in artikel 7:610 BW voldaan.
De vrouw werkte immers uitsluitend voor PureCE. Zij werd daarbij aangestuurd door de PureCE en liep geen ondernemersrisico. Tevens wijst het feit dat er loon doorbetaald werd tijdens ziekte en vakantie op het bestaan van een arbeidsovereenkomst.
De opzegging van de (arbeids)overeenkomst door PureCE voldeed dan ook niet aan de wettelijke vereisten, aangezien er geen toestemming was van het UWV voor ontslag op grond van bedrijfseconomische redenen en de vrouw niet had ingestemd met beëindiging van de overeenkomst. Bovendien was het door de aandeelhoudersvergadering genomen ontslagbesluit ongeldig. De opzegging is dan ook niet rechtsgeldig. De kantonrechter veroordeelde PureCE tot betaling van een billijke vergoeding, een transitievergoeding en de proceskosten.
De volledige uitspraak leest u hier.
Conclusie
Deze uitspraak bevestigt nogmaals dat de feitelijke uitvoering van een arbeidsrelatie zwaarder weegt dan hetgeen partijen op papier hebben gezet. Ook wanneer iemand formeel als statutair bestuurder optreedt en werkzaamheden verricht via een eenmanszaak, kan er juridisch sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. Doorslaggevend zijn de vereisten arbeid, loon en gezag zoals volgt uit artikel 7:610 BW. Voor zowel werkgevers als werkenden is het dus cruciaal om kritisch te kijken naar de daadwerkelijke invulling van de arbeidsrelatie.
Twijfelt u over de status van een arbeidsrelatie binnen uw organisatie of wilt u weten of u als ZZP’er juridisch voldoende beschermd bent? SPEE advocaten & mediation staat voor u klaar met deskundig advies.