Als ouders uit elkaar gaan, is het belangrijk om goede afspraken te maken over de zorg voor de kinderen. In sommige gevallen lukt het ouders niet om samen tot een beslissing te komen over de zorgregeling of het ouderlijk gezag. Wanneer er een conflict ontstaat dat ouders zelf niet kunnen oplossen, en zij daarover een procedure bij de rechtbank starten, kan de rechter de Raad voor de Kinderbescherming inschakelen om een onafhankelijk advies te geven. Dit artikel legt stap voor stap uit hoe zo’n onderzoek door de Raad verloopt, zodat je als ouder weet wat je kunt verwachten. Ook wordt uitgelegd hoe een advocaat je in dit proces kan ondersteunen.
Stap 1: Aanleiding van het onderzoek
De rechter kan de Raad voor de Kinderbescherming inschakelen als er een rechtszaak loopt over de zorgregeling of het ouderlijk gezag en de rechter meer informatie nodig heeft om een beslissing te kunnen nemen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer:
- Ouders het niet eens kunnen worden over de verdeling van de zorg voor hun kinderen (de zorgregeling).
- Eén van de ouders de rechter vraagt om alleen het ouderlijk gezag te krijgen.
- Eén van de ouders vindt dat gezamenlijk ouderlijk gezag niet in het belang van het kind is.
.
De rechter verzoekt de Raad om te onderzoeken wat in het belang van het kind is en om daarover advies uit te brengen.
De rol van de advocaat: Voordat de rechter de Raad inschakelt, heb je meestal al contact met een advocaat. De advocaat helpt je om je standpunt duidelijk naar voren te brengen en dient namens jou de verzoeken in bij de rechter. Zodra het verzoek tot onderzoek door de Raad wordt gedaan, kan je advocaat ook adviseren over wat je kunt verwachten en hoe je je kunt voorbereiden op het onderzoek.
Stap 2: De start van het onderzoek
Wanneer de Raad voor de Kinderbescherming een verzoek van de rechter ontvangt, wordt er een onderzoek gestart. De eerste stap is dat een medewerker van de Raad contact opneemt met beide ouders. Hierbij krijgen de ouders uitleg over het doel van het onderzoek en hoe het proces zal verlopen.
De raadsonderzoeker, die de verantwoordelijkheid voor het onderzoek heeft legt dit aan de ouders uit.
De rol van de advocaat: Je advocaat kan je helpen om te begrijpen wat het onderzoeksplan van de raadsonderzoeker inhoudt en welke aspecten voor jou van belang zijn. Daarnaast kan je advocaat ervoor zorgen dat jouw belangen tijdens het onderzoek goed vertegenwoordigd worden, bijvoorbeeld door erop toe te zien dat alle belangrijke informatie in het onderzoek wordt meegenomen. De advocaat doet dat allemaal wel volledig op de achtergrond. Hij of zij is niet bij de gesprekken met de Raad aanwezig en is gedurende het onderzoek geen communicatiepartner voor de Raad. Het is dus van belang dat je je advocaat goed op de hoogte houdt van het verloop van het onderzoek, zodat je advocaat jou op de juiste tijdstippen kan adviseren over hoe te handelen en over de te verwachten gevolgen jouw informatieverstrekking aan de Raad.
Stap 3: Gesprekken met de ouders
Een belangrijk onderdeel van het onderzoek zijn de gesprekken die de raadsonderzoeker voert met beide ouders. Tijdens deze gesprekken krijgen beide ouders de kans om hun kant van het verhaal te vertellen. Ze kunnen hun zorgen en wensen over de zorgregeling of het ouderlijk gezag uiten en uitleggen wat volgens hen het beste zou zijn voor hun kind(eren).
De onderzoeker vraagt vaak ook naar de geschiedenis van de relatie, de manier waarop ouders met elkaar communiceren en eventuele spanningen of conflicten tussen de ouders.
De rol van de advocaat: Hoewel de gesprekken met de raadsonderzoeker zonder advocaat plaatsvinden, kan je vooraf met je advocaat bespreken wat voor jou belangrijk is om te benadrukken. Je advocaat kan je helpen om je gedachten goed te structureren en mogelijke valkuilen in het gesprek te vermijden. Na het gesprek kan je advocaat ook helpen bij het ophelderen van eventuele onduidelijkheden.
Stap 4: Gesprekken met de kinderen
In veel gevallen spreekt de raadsonderzoeker ook met de kinderen. Dit gebeurt meestal met kinderen vanaf ongeveer 6 jaar, afhankelijk van hun ontwikkelingsniveau. Het doel van deze gesprekken is om te achterhalen hoe het kind zich voelt over de situatie en wat hun wensen en behoeften zijn. Het welzijn van het kind staat centraal in het onderzoek, dus de mening van het kind wordt altijd meegenomen in het advies.
De onderzoeker doet dit op een kindvriendelijke manier, waarbij het kind zich veilig en vrij voelt om te praten zonder het gevoel te krijgen dat hij of zij een keuze moet maken tussen de ouders.
De rol van de advocaat: De advocaat heeft geen directe rol bij het gesprek met de kinderen, maar kan je wel voorbereiden op hoe deze gesprekken verlopen. Je advocaat kan ook advies geven over hoe je als ouder met je kind kunt praten over het onderzoek, zonder je kind onder druk te zetten of te beïnvloeden.
Stap 5: Informatie van andere betrokkenen
Naast de ouders en het kind, kan de raadsonderzoeker ook informatie inwinnen bij andere betrokkenen, zoals leraren, hulpverleners of andere professionals die het kind goed kennen. Dit kan bijvoorbeeld een school, huisarts of een psycholoog zijn. Het doel hiervan is om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van de situatie van het kind en zijn of haar omgeving.
De rol van de advocaat: Je advocaat kan je helpen om te bepalen welke personen die een rol spelen in het leven van jouw kind, relevante informatie aan de Raad zouden kunnen verstrekken. Als bepaalde belangrijke aspecten of personen niet door de Raad worden meegenomen in het onderzoek, kan je advocaat dit later aan de rechter doorgeven.
Stap 6: Analyse van de informatie
Na alle gesprekken en het verzamelen van informatie, analyseert de raadsonderzoeker de situatie. Hierbij wordt gekeken naar wat in het belang van het kind is. Belangrijke aspecten die de Raad hierbij meeneemt zijn:
- De emotionele band tussen het kind en beide ouders.
- De stabiliteit en continuïteit in het leven van het kind.
- De veiligheid van het kind.
- De communicatie tussen de ouders en hun vermogen om samen beslissingen te nemen.
.
Stap 7: Het adviesrapport
Op basis van de analyse schrijft de raadsonderzoeker een adviesrapport. In dit rapport wordt beschreven wat de Raad belangrijk vindt voor het kind en wat volgens hen de beste zorgregeling is of wie het ouderlijk gezag zou moeten krijgen. Het rapport bevat ook een toelichting op de redenen voor dit advies.
Je ontvangt eerst een conceptrapport, waarop je zelf nog schriftelijk mag reageren. Daarna ontvangen zowel de rechter als de ouders en hun advocaten een het definitieve rapport. Dit advies is een belangrijk onderdeel van het proces, maar de rechter hoeft het advies niet altijd te volgen. Uiteindelijk is het de rechter die de definitieve beslissing neemt.
De rol van de advocaat: Van het conceptrapport ontvangen alleen de ouders een afschrift. Je krijgt dan de kans om schriftelijk op het conceptrapport te reageren. De termijn waarbinen dat moet gebeuren is uitzonderlijk kort, meestal slechts een week. Je advocaat kan je helpen met deze reactie. Deel het conceptrapport dan ook direct na ontvangst met je advocaat en bespreek met hem of haar óf en hoe je gaat reageren. Je advocaat ontvangt wel een kopie van het definitieve adviesrapport. Samen met je advocaat kun je het definitieve rapport bespreken en bekijken of je het eens bent met de inhoud. Als je het niet eens bent met de conclusies van de Raad, kan je advocaat tegenargumenten formuleren die schriftelijk bij de rechtbank kunnen worden ingediend en/of tijdens de zitting naar voren gebracht kunnen worden.
Stap 8: Zitting bij de rechtbank
Na het indienen van het adviesrapport volgt er in de meeste gevallen een zitting bij de rechtbank. Hier krijgen beide ouders nog eens de kans om op het advies te reageren. De rechter kan aanvullende vragen stellen aan de ouders of aan de raadsonderzoeker. Op basis van het advies van de Raad en de informatie die tijdens de zitting naar voren komt, zal de rechter een voorlopig of definitief besluit nemen over de zorgregeling of het ouderlijk gezag.
De rol van de advocaat: Je advocaat vertegenwoordigt je tijdens de zitting en zorgt ervoor dat jouw standpunt helder en overtuigend naar voren wordt gebracht. Ook kan de advocaat reageren op vragen van de rechter of toelichtingen geven op punten die voor jou belangrijk zijn. Een goede advocaat helpt je om je stem krachtig te laten klinken in de rechtbank.
Stap 9: De uitspraak van de rechter
De laatste stap in het proces is de uitspraak van de rechter. De rechter weegt alle informatie zorgvuldig af en beslist wat in het belang van het kind is. De uitspraak kan betekenen dat er een nieuwe zorgregeling komt of dat één van de ouders het ouderlijk gezag krijgt. Ook kan de rechter besluiten dat het gezamenlijk gezag behouden blijft.
De rol van de advocaat: Je advocaat helpt je om de uitspraak te begrijpen en kan je adviseren over mogelijke vervolgstappen. Als je het niet eens bent met de uitspraak, kan je advocaat bijvoorbeeld met je bespreken of het zinvol is om in hoger beroep te gaan, of dat er andere stappen ondernomen kunnen worden.
Tot slot
Het onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming kan een spannend en emotioneel proces zijn voor ouders en kinderen. Je advocaat kan een belangrijke ondersteunende rol in dit proces spelen door je te begeleiden, je belangen te behartigen en je te helpen de beste uitkomst voor jou en je kind te bereiken. Een gespecialiseerde familierechtadvocaat is de juiste keuze om je te helpen de juiste stappen te nemen en je belangen te beschermen.
Neem contact op met mr. Angelique van den Eshoff, ervaren familierechtadvocate bij SPEE advocaten & mediation voor deskundig advies en ondersteuning.