De wetgever zet een nieuwe stap in de aanpak van ongewenst gedrag op de werkvloer. In een wetsvoorstel wordt voorgesteld om een nieuw artikel toe te voegen aan de Arbeidsomstandighedenwet: artikel 5a. Op basis hiervan worden werkgevers wettelijk verplicht gesteld om een gedragscode tegen ongewenst gedrag op te stellen. Dit is een belangrijke ontwikkeling in het arbeidsrecht, met directe gevolgen voor de dagelijkse praktijk binnen organisaties.

Wat houdt het wetsvoorstel in?

Het wetsvoorstel beoogt een artikel 5a toe te voegen aan de Arbeidsomstandighedenwet. Op grond van dit nieuwe artikel moet iedere werkgever beschikken over een schriftelijke gedragscode tegen ongewenst gedrag. In deze gedragscode moet in ieder geval het volgende worden opgenomen:

• een duidelijke omschrijving van ongewenst gedrag, zoals pesten, discriminatie, (seksuele) intimidatie, agressie en geweld;
• de sancties of maatregelen die worden getroffen als dergelijk gedrag zich voordoet of herhaald wordt.
  .

De gedragscode moet bovendien begrijpelijk en toegankelijk zijn voor alle werknemers.

Waarom deze wetswijziging?

De bestaande verplichtingen op grond van de Arbeidsomstandighedenwet – met name artikel 3 (zorgplicht) en artikel 5 (de Risico-inventarisatie en -evaluatie, oftewel RI&E) – verplichten werkgevers al tot het voeren van een beleid dat is gericht op het voorkomen van psychosociale arbeidsbelasting. In de praktijk blijkt echter dat deze verplichtingen onvoldoende concreet worden ingevuld, en dat beleid rondom ongewenst gedrag vaak ontbreekt of niet goed verankerd is in de organisatie.

De invoering van artikel 5a beoogt hierin verandering te brengen. De wetgever wil werkgevers expliciet verplichten tot het opstellen van een (schriftelijke) gedragscode, zodat het beleid tegen ongewenst gedrag op de werkvloer duidelijk, toetsbaar en afdwingbaar wordt. Ook moet dit bijdragen aan de sociale veiligheid en het bespreekbaar maken van grensoverschrijdend gedrag binnen organisaties.

Wat is de status van het wetsvoorstel?

Het wetsvoorstel is op 17 februari 2025 gepubliceerd voor internetconsultatie. Die consultatie liep tot 23 maart 2025. Onder andere het College voor de Rechten van de Mens en de Raad voor de Rechtspraak hebben daarop inmiddels advies uitgebracht. De reacties zijn overwegend positief, hoewel er aandacht wordt gevraagd voor uitvoerbaarheid en de noodzaak van duidelijke definities van ongewenst gedrag.

Op dit moment is het wetsvoorstel nog niet ingediend bij de Tweede Kamer, en daarmee nog niet formeel in behandeling genomen. De wetgever heeft als beoogde inwerkingtredingsdatum 1 juli 2026 genoemd. Deze datum is uiteraard afhankelijk van de verdere parlementaire behandeling en publicatie in het Staatsblad.

Wat betekent dit voor werkgevers?

Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, worden werkgevers wettelijk verplicht een gedragscode tegen ongewenst gedrag op te stellen. Dit vereist niet alleen het opstellen van een schriftelijk document, maar ook aandacht voor implementatie in de organisatie: voorlichting aan medewerkers, verankering in interne regelingen, en periodieke evaluatie.

Het niet naleven van de nieuwe verplichting kan leiden tot handhaving door de Inspectie SZW, zoals waarschuwingen of boetes. Daarnaast kan het ontbreken van een gedragscode ook civielrechtelijke gevolgen hebben, bijvoorbeeld als sprake is van een arbeidsconflict of aansprakelijkheid bij schade door grensoverschrijdend gedrag.

Hoe kunnen de arbeidsrechtadvocaten van SPEE advocaten & mediation u helpen?

SPEE advocaten & mediation adviseert en ondersteunt werkgevers bij het opstellen, actualiseren en implementeren van gedragscodes en beleid op het gebied van sociale veiligheid. Wij zorgen ervoor dat uw beleid voldoet aan de huidige én toekomstige wettelijke eisen en sluiten aan bij de cultuur en risico’s binnen uw organisatie. Ook begeleiden wij werkgevers bij interne onderzoeken, klachtenprocedures en sanctietrajecten bij (vermeend) grensoverschrijdend gedrag.

Wilt u anticiperen op de nieuwe verplichtingen, of uw bestaande beleid laten toetsen? Neem dan gerust contact met ons op.