Het Kifid (Klachteninstituut Financiële Dienstverlening) heeft op 31 maart j.l. een uitspraak gedaan waardoor het recht op vrije advocaatkeuze wordt uitgebreid. Je hebt niet alleen het recht om je eigen advocaat te kiezen als er een procedure wordt gestart maar ook in het voortraject.
De geschillencommissie van het Kifid boog zich over een zaak waarin een atlete van haar rechtsbijstandsverzekeraar DAS vergoeding verzocht van de gemaakte advocaatkosten. Zij had een advocaat gespecialiseerd in sportrecht ingeschakeld om een foutief artikel over haar in een tijdschrift te laten rectificeren en een schadevergoeding te vorderen. DAS wees dit verzoek af, omdat het niet tot een procedure was gekomen en de advocaatkosten niet in het kader van een gerechtelijke of administratieve procedure waren gemaakt. Het recht op vrije advocaatkeuze zou voor het buitengerechtelijke traject niet gelden.
Het recht op vrije advocaatkeuze houdt in, dat iemand die een rechtsbijstandverzekering heeft zelf een advocaat moet kunnen kiezen die hem of haar op kosten van de verzekeraar kan bijstaan in een procedure.
Rechtsbijstandsverzekeraars willen dit recht het liefst zo veel mogelijk inperken, omdat het veel gunstiger is om de zaak te laten behandelen door hun eigen juristen of door advocaten waarmee ze tariefafspraken hebben gemaakt.
Aanvankelijk gingen de verzekeraars ervan uit, dat er alleen een vrije advocaatkeuze was als er sprake was van een procedure waarin bijstand door een advocaat door de wetgever verplicht was gesteld.
Het Europese Hof van Justitie heeft in 2013 al beslist, dat er geen sprake hoeft te zijn van verplichte rechtsbijstand. Er is vrije keuze bij een gerechtelijke procedure.
De verzekeraar moet dan de redelijke kosten van de door de verzekerde gekozen advocaat vergoeden. De verzekeraar mag wel een eigen bijdrage opleggen of een maximum dekking bieden maar niet zodanig dat het recht op een eigen advocaat feitelijk wordt ontnomen.
Vorig jaar heeft het Europese Hof in een Belgische zaak de vrije advocaatkeuze verder verruimd door te bepalen, dat elke fase die kan leiden tot een procedure bij een rechterlijke instantie, zelfs een voorafgaande fase, onder het begrip “gerechtelijke procedure” valt.
Het Nederlandse Verbond van Verzekeraars was van mening dat deze beslissing van het Hof niet voor Nederland zou gelden. Naar aanleiding van deze uitspraak zijn door de verzekeraars de polisvoorwaarden aangepast.
Het Kifid volgt de uitspraak van het Europese Hof en ziet reden om de uitleg van het Hof toe te passen op de Nederlandse praktijk van rechtsbijstandverzekeringen. Het begrip “gerechtelijke procedure” moet in lijn met de uitspraak van het Hof ruim worden uitgelegd en kan niet worden beperkt door een onderscheid te maken tussen een voorbereidende fase en de besluitfase. Een verzekerde moet in elke fase die tot een procedure bij de rechter kan leiden de mogelijkheid hebben de door hem gewenste externe rechtshulpverlener in te schakelen. De vordering van de atlete werd dan ook toegewezen
DAS is van mening dat de uitspraak onjuist is en heeft beroep ingesteld, waardoor de uitspraak van het Kifid is geschorst tot er in beroep uitspraak is gedaan. Het verbond van verzekeraars heeft aangegeven het beroep van DAS te steunen.
Volgens DAS zal deze verruiming van de vrije advocaatkeuze ertoe leiden dat de toegang tot het recht juist afneemt omdat de kosten voor rechtsbijstandsverzekeraars niet meer betaalbaar en beheersbaar zijn. De verwachting is dat verzekerden met deze verruiming vaker en eerder een beroep doen op een externe advocaat die doorgaans veel hogere kosten in rekening brengt. Hierdoor raakt het verzekerde bedrag eerder op en blijft er minder geld over om bijvoorbeeld te procederen.
Het Kifid is van mening dat het aan rechtsbijstandsverzekeraars en advocaten is om verzekerden goed te informeren over zowel de mogelijkheden als de risico’s, zodat verzekerden een weloverwogen beslissing kunnen nemen. Naar aanleiding van eerdere verruimingen van de vrije advocaatkeuze door het Europese Hof hebben de rechtsbijstandsverzekeraars in reactie daarop maatregelen genomen voor het betaalbaar houden van de verzekeringen. Het is aan de verzekeraar om hieraan verder invulling te geven.
Mocht u vragen hebben, neem dan gerust vrijblijvend contact op met een van onze advocaten. Wij houden u van de verdere ontwikkelingen op de hoogte!