In België is per 1 mei 2019 het vennootschapsrecht aangepast; belangrijk als u in België onderneemt of dat van plan bent. Een aantal van de belangrijkste veranderingen – die duidelijk geïnspireerd zijn door het Nederlandse vennootschapsrecht – lichten wij in het onderstaande toe.
Vennootschapsvormen
Per 1 mei 2019 zullen er in België nog 4 vennootschapsvormen bestaan. De bestaande vennootschappen zullen worden omgezet naar één van die vormen. Vennootschappen die worden opgericht hebben keuze uit:
– BV (de besloten vennootschap)
De oude BVBA (de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid) verdwijnt en daarvoor in de plaats komt de flexibelere BV. Deze vennootschapsvorm wordt gezien als de ‘basisvorm’. De BV is vooral geschikt voor oprichters van kleine en middelgrote ondernemingen. De ondernemers hebben weinig beperkingen bij het opstellen van de statuten, waardoor zij kunnen werken met een vennootschap ‘op maat’. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om de stemrechten los te koppelen van de waarde van de aandelen. Op die manier kan de onderneming overgedragen worden zonder (volledig) de zeggenschap te verliezen;
– De maatschap, met twee varianten: de V.O.F. en de Commanditaire vennootschap
De maatschap is de enige vennootschapsvorm die geen rechtspersoonlijkheid heeft. De oprichting van de maatschap is eenvoudig, waardoor deze vorm ideaal is in het kader van successieplanning. Ook wanneer professionals samen een tijdelijk project willen uitvoeren, is deze vorm een goede keuze. De twee varianten van de maatschap, de V.O.F. en de Comm.V hebben wél rechtspersoonlijkheid.
– De CV (de coöperatieve vennootschap)
De CV is geschikt voor vennootschappen die een coöperatief ideaal voor ogen hebben. Bij de oprichting zijn er dan ook altijd drie oprichters vereist. Het doel van deze vennootschapsvorm is het voldoen aan de behoeften van aandeelhouders en/of hun economische en/of sociale activiteiten ontwikkelen. Als voorbeeld kan gedacht worden aan een groep buurtbewoners die de voorzieningen in hun buurt willen verbeteren.
– De NV (de naamloze vennootschap)
De NV is de vennootschapsvorm voor ondernemingen van grotere omvang waarbij het aantrekken van kapitaal het voornaamste doel is. Onder het oude vennootschapsrecht bestonden er starre regels met betrekking tot het bestuur, die zijn nu afgeschaft. De NV kan voortaan worden opgericht door één persoon.
Géén minimumkapitaal bij de BV en de CV
Onder het nieuwe vennootschapsrecht is het niet meer verplicht om een minimumkapitaal van € 18.550,- in te brengen bij oprichten van de vennootschap. De vennootschap moet bij de oprichting echter wel nog altijd voldoende eigen vermogen hebben om haar activiteiten te kunnen uitvoeren. Het blijft dus van belang om een ‘toereikend aanvangsvermogen’ – gesteund op een uitgewerkt financieel plan – te hebben.
Verder gelden er strenge regels wanneer er vermogen uit de vennootschap wordt gehaald. Het bedrijf moet eerst een balans- en liquiditeitstest doorstaan, voordat er dividend uitgekeerd mag worden. Na het uitkeren van het dividend mag het eigen vermogen van het bedrijf niet negatief worden en moeten alle opeisbare schulden van de daaropvolgende 12 maanden betaald kunnen worden.
Arbeid en knowhow in plaats van vermogen
Indien er geen geld of goederen zijn om in de vennootschap in te brengen, dan hoeft dat geen probleem te zijn. In de toekomst kan een oprichter namelijk ook arbeid en knowhow inbrengen in ruil voor aandelen. Dit onder controle van een revisor. Indien de arbeid opgeschort zou worden, dan vervallen (tijdelijk) de rechten die verbonden zijn aan de aandelen.
Verenigingen zonder winstoogmerk (vzw’s) kunnen winst maken
Niet alleen voor de vennootschappen veranderen er dingen. Vzw’s vallen voortaan ook onder de regels voor ondernemingen. Daarnaast mogen de vzw’s nu ook winst maken om een belangeloos doel te verwezenlijken. De winst mag niet uitgekeerd worden aan de leden, dat mogen enkel vennootschappen.
Oprichting door één vennoot bij de BV en de NV
De BV en de NV kunnen vanaf nu opgericht worden door één oprichter. Het maakt niet uit of de oprichter een natuurlijk persoon is of een rechtspersoon.
Meervoudig stemrecht
NV’s en BV’s die niet beursgenoteerd zijn, kunnen in de statuten vrij afwijken van het ‘1 stem – 1 aandeel’ principe, voor zolang de vennootschap maar minstens één aandeel uitgeeft dat minstens één stem vertegenwoordigt. Zo kan er binnen een onderneming bijvoorbeeld gewerkt worden met aandelen met een meervoudig stemrecht, zonder stemrecht of stemrecht onder bepaalde voorwaarden. Het vermogen en de zeggenschap kunnen op die manier flexibeler worden verdeeld. Dat kan bijvoorbeeld handig zijn in het kader van familiebedrijven.
Grotere statutaire vrijheid
Onder het nieuwe vennootschapsrecht worden veel dwingende regels slechts ‘aanvullend’. Ondernemers hebben dan de mogelijkheid om er vanaf te wijken. Op die manier hebben zij een grotere vrijheid voor de invulling van de statuten of aandeelhoudersovereenkomsten, maar tegelijkertijd biedt het ook een vangnet wanneer de aandeelhouders geen specifieke regels hoeven of willen voorzien.
Bestuurdersaansprakelijkheid
Het nieuwe recht voorziet in algemene regels voor de aansprakelijkheid van bestuurders van álle rechtspersonen, dus ook voor de bestuurders van vzw’s en stichtingen. De regels zullen van toepassing zijn op zowel de formele bestuurders, als op degenen die de onderneming feitelijk besturen. Een belangrijke verandering is dat er een maximum verbonden wordt aan de aansprakelijkheid. Het maximum is afhankelijk van de omzet van de rechtspersoon.
De keuze voor nationale vennootschapsregels
Ondernemingen krijgen de mogelijkheid om te kiezen onder welke nationale vennootschapsregels dat zij willen vallen. Het toepasselijk vennootschapsrecht zal bepaald worden door het land vermeld in de statuten. Op die manier kunnen ondernemingen hun activiteiten naar België verplaatsen, zonder dat zij onder de Belgische vennootschapsregels vallen. In het verlengde daarvan wordt ook een procedure in het leven geroepen voor internationale zetelverplaatsing, die het voor buitenlandse ondernemingen makkelijker moet maken om naar België te komen.
Wijziging van de statuten
De ondernemers krijgen de tijd om de veranderingen door te voeren, advies in te winnen en hun statuten in orde te laten maken bij een notaris.
Nieuwe vennootschappen vallen per 1 mei 2019 onder de nieuwe regels. Bestaande ondernemingen mogen vanaf die datum gebruik maken van de nieuwe regels (‘opt-in’). De nieuwe regels gaan vanaf 1 januari 2020 pas daadwerkelijk in voor de bestaande vennootschappen, verenigingen en stichtingen. Vanaf die datum moeten de statuten aangepast worden aan de nieuwe wetgeving. 31 december 2023 is de uiterste deadline hiervoor. De rechtsvorm van de vennootschap neemt dan automatisch één van de nieuwe rechtsvormen aan. Indien de statuten niet tijdig zijn aangepast, dan is de bestuurder persoonlijk aansprakelijk voor de potentiële schadelijke gevolgen.
Zoals u ziet verandert er over de grens het nodige voor ondernemers. Zo wordt het voor buitenlandse ondernemingen makkelijker om een vestiging in België te beginnen. Bij SPEE advocaten & mediation adviseren wij weliswaar op het gebied van Nederlands ondernemingsrecht, maar waar nodig werken wij zorgvuldig samen met advocaten en andere specialisten in België die u ook aan de andere kant van de grens van dienst kunnen zijn.
Heeft u vragen of wilt u advies over een van de voorgaande onderwerpen? Of denkt u na over verplaatsing of uitbreiding van uw onderneming naar België? Neem dan contact op met een van onze ondernemingsrechtadvocaten. Wij helpen u graag op weg.