Niet tijdig klagen over een gebrekkige prestatie heeft vaak vergaande consequenties. Dit was ook het geval in een kwestie die begin dit jaar door de rechtbank Noord-Holland werd behandeld. Een koper werd veroordeeld tot betaling van alle openstaande facturen omdat hij zijn recht om een beroep te doen op de tekortkoming was verloren.
Feiten
Geitonas, een bedrijf gevestigd in Griekenland, deed al ruim 30 jaar zaken met een in Nederland gevestigde palinghandel. Jarenlang kocht de palinghandel levende paling van Geitonas, welke paling na transport naar Nederland door de palinghandel werd schoongemaakt, ingezouten, verpakt en ingevroren. Vanaf eind 2015/ begin 2016 werden door partijen nieuwe afspraken gemaakt, inhoudende dat de palinghandel de paling door Geitonas in Griekenland liet schoonmaken, inzouten, verpakken en invriezen, waarna de paling naar de palinghandel in Nederland werd vervoerd.
Door Geitonas waren vijf partijen ingevroren alen (paling) verkocht en geleverd aan de Nederlandse palinghandel maar de palinghandel betaalde de facturen voor een totaalbedrag van € 117.185,70 niet. Geitonas maakte een procedure aanhangig en vorderde betaling van de facturen, te vermeerderen met rente en kosten. Volgens de palinghandel was zij niet gehouden de facturen te voldoen omdat er geen koopovereenkomst tussen partijen tot stand was gekomen. Als er wel een overeenkomst tot stand zou zijn gekomen, dan was er sprake van non-conformiteit.
Is er sprake van een koopovereenkomst?
Omdat het hier ging om de internationale verkoop van roerende zaken en verkoper Geitonas en de Nederlandse koper gevestigd zijn in verdragsluitende staten, werd de zaak door de rechtbank beoordeeld aan de hand van het Verdrag der Verenigde Naties inzake internationale koopovereenkomsten betreffende roerende zaken (het Weens Koopverdrag).
Volgens de rechtbank was er wel degelijk sprake van een koopovereenkomst. Op grond van artikel 9 lid 1 van het Weens Koopverdrag zijn partijen namelijk gebonden door elke gewoonte waarmee zij hebben ingestemd en door alle handelwijzen die tussen hen gebruikelijk zijn. Tussen partijen stond vast dat sprake was van een jarenlange handelsrelatie van ongeveer dertig jaar, waarbij partijen eind 2015 / begin 2016 nieuwe afspraken hebben gemaakt. Zowel de oude als de nieuwe afspraken over de koop en levering van paling werden – zoals in deze branche gebruikelijk is – mondeling, via de telefoon of in persoon, gemaakt. De rechtbank begreep de nieuwe afspraken aldus dat tussen partijen een raamovereenkomst van koop tot stand is gekomen. In dat kader werden, zoals ook vóór de nieuwe overeenkomst gebruikelijk was, bestellingen mondeling (telefonisch) geplaatst en daarop vonden de leveringen plaats. De rechtbank ging er van uit dat de palinghandel de geleverde paling ook had besteld. In dat verband hechtte de rechtbank belang aan de omstandigheid dat de palinghandel de betreffende vijf leveringen in ontvangst had genomen en de vrachtbrieven voor die leveringen had afgetekend. Het had op de weg van de palinghandel gelegen om onmiddellijk te reageren/protesteren indien Geitonas paling leverde die de palinghandel niet had besteld.
Dit had de palinghandel gedurende de periode dat de leveringen plaatsvonden niet gedaan. Verder was ook niet gesteld of gebleken dat Geitonas wat betreft deze vijf leveringen was afgeweken van de tussen partijen gebruikelijke handelswijze.
Non-conformiteit, keuringsplicht en klachttermijn
Het tweede verweer van de Nederlandse palinghandel was dat er sprake was van non-conformiteit, omdat de geleverde partijen uit de verkeerde palingen bestonden (wilde paling in plaats van gekweekte paling), de palingen niet gesorteerd waren op grootte en onvoldoende vacuüm waren verpakt, waardoor de palingen verkleurd waren en de smaak was veranderd. Ook zat de paling niet in de goede zakken en dozen. Hierdoor zouden de partijen paling onverkoopbaar zijn.
Geitonas stelde dat de palinghandel niet had voldaan aan de op haar rustende onderzoeksplicht en klachtplicht. Volgens Geitonas moest de koper de zaken binnen een korte termijn na aflevering keuren; de koper dient te onderzoeken of het gekochte alle overeengekomen eigenschappen bezit. Bij ingevroren goederen mag van de koper worden verwacht dat hij deze ontdooit om steekproeven te doen. De palinghandel had echter stilgezeten. Vervolgens moet de koper eventuele gebreken binnen een redelijke termijn bij de verkoper melden. De palinghandel had echter pas ruim acht maanden na de laatste levering geklaagd bij Geitonas, op het moment dat Geitonas een bezoek bracht aan de palinghandel in Nederland om te bespreken waarom de vijf leveringen niet werden betaald.
De rechtbank volgt Geitonas in haar betoog en overwoog als volgt:
“ Op grond van artikel 38 van het Weens Koopverdrag moet de koper de zaken binnen een, gelet op de omstandigheden zo kort mogelijke, termijn keuren of doen keuren (de keuringsplicht). Deze keuring kan worden uitgesteld tot na de aankomst van de zaken op hun bestemming, indien de overeenkomst tevens het vervoer van de zaken omvat. Kon de tekortkoming bij deze keuring worden ontdekt, dan moet binnen een redelijke termijn na de keuring worden geprotesteerd (de klachttermijn). De koper verliest op grond van artikel 39 van het Weens Koopverdrag het recht zich erop te beroepen dat geleverde zaken niet aan de overeenkomst beantwoorden, indien hij niet binnen een redelijke termijn nadat hij dit heeft ontdekt of had behoren te ontdekken de verkoper hiervan in kennis stelt. Het tijdstip en de omvang van dit onderzoek door koper zijn afhankelijk van een aantal factoren zoals het type gekochte zaak, de redelijke verwachtingen van de koper, de bederfelijkheid en eventuele snelle verslechtering of verwerking van de zaken.
De leveringen van paling van Geitonas betroffen bederfelijke waar. Het enkele feit dat de paling bevroren is, maakt niet dat het niet (meer) als bederfelijk moet worden beschouwd. De rechtbank is daarom van oordeel dat [gedaagde] de paling meteen na ontvangst diende te keuren. Gesteld noch gebleken is dat [gedaagde] dit heeft gedaan. De rechtbank is verder van oordeel dat [gedaagde] de gestelde tekortkomingen – zowel die met betrekking tot de kwaliteit/omschrijving als die met betrekking tot het verpakkingsmateriaal – bij een keuring had behoren te ontdekken. Met betrekking tot de klachten over de kwaliteit/omschrijving mocht immers van [gedaagde] verwacht worden dat zij een gedeelte van de paling zou ontdooien om de paling (steekproefsgewijs) aan een keuring te onderwerpen. De klachten over het verpakkingsmateriaal (zakken en dozen) hadden bij een eenvoudige controle direct opgemerkt kunnen en moeten worden. De rechtbank concludeert dan ook dat de door [gedaagde] gestelde gebreken – nog daargelaten het antwoord op de vraag of hier sprake is van non-conformiteit – bij een deugdelijke keuring aan het licht hadden moeten komen. De klachttermijn is derhalve direct na ontvangst van de paling aangevangen.
[Gedaagde] diende gelet op artikel 39 lid 1 van het Weens Koopverdrag binnen een redelijke termijn na de keuring te protesteren. Wat een redelijke klachttermijn is, hangt af van de omstandigheden van het geval, in het bijzonder van de aard van de geleverde zaken, de aard van het vermeende gebrek, de situatie van partijen bij de overeenkomst en relevante gebruiken in de branche. Bij bederfelijke waar heeft een korte klachttermijn te gelden. Namens [gedaagde] is tijdens de mondelinge behandeling dusdanig wisselend geantwoord op de vraag wanneer [gedaagde] over de leveringen heeft geklaagd bij Geitonas dat de rechtbank er – zoals Geitonas stelt – van uitgaat dat [gedaagde] eerst tijdens het bezoek van Geitonas aan Nederland aan haar heeft meegedeeld dat de leveringen niet aan de overeenkomst beantwoorden. Dit is derhalve ten minste acht maanden ná de laatste (vijfde) levering. De rechtbank is van oordeel dat [gedaagde] hiermee een redelijke klachttermijn heeft overschreden. Dit brengt met zich dat de rechtbank – zo er sprake zou zijn van non-conformiteit – van oordeel is dat [gedaagde] het recht heeft verloren zich erop te beroepen dat de leveringen van Geitonas in de periode van medio november 2016 tot medio februari 2017 niet aan de overeenkomst beantwoorden.”
conclusie
Blijf dus niet stilzitten. Keur producten zo spoedig mogelijk en trek tijdig aan de bel als u constateert dat er sprake is van een gebrek of een tekortkoming. Heeft u advies nodig over de klachtplicht of hulp nodig bij het opstellen van bijvoorbeeld een ingebrekestelling, neem dan gerust vrijblijvend contact op met een van onze advocaten. Wij zijn u graag van dienst.