De Hoge Raad heeft zeer recent een belangrijke uitspraak gedaan over de datum van verdeling van gemeenschapsgoederen en het peilmoment voor de waardering.
De uitspraak van de Hoge Raad in deze zaak is onder meer van groot belang als er vermogen verdeeld moet worden. De (peil)datum van de verdeling blijkt van cruciaal belang bij het bepalen van de hoogte van het te verdelen vermogen. Interesse gewekt? Lees hier de volledige bijdrage.
Een van de meest complexe aspecten van echtscheiding is het verdelen van het vermogen dat vóór of tijdens het huwelijk is opgebouwd. De manier waarop dit vermogen wordt verdeeld, hangt af van het huwelijksregime dat van toepassing is: algehele gemeenschap van goederen, beperkte gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden.
Algehele Gemeenschap van Goederen
In Nederland is de algehele gemeenschap van goederen voor huwelijken die vóór 1 januari 2018 zijn gesloten, het standaard huwelijksregime als er geen huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld. Onder dit regime worden alle bezittingen en schulden die beide echtgenoten zowel vóór als tijdens het huwelijk hebben opgebouwd gezien als gemeenschappelijk eigendom. Bij een echtscheiding wordt het gemeenschappelijke vermogen in principe fifty-fifty verdeeld, tenzij er redenen zijn om hiervan af te wijken.
Beperkte Gemeenschap van Goederen
Met ingang van 1 januari 2018 is het standaard huwelijksregime in Nederland veranderd. Als er geen huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld, geldt nu automatisch de beperkte gemeenschap van goederen. Onder dit regime blijven bezittingen en schulden die vóór het huwelijk zijn verworven of na het huwelijk door schenking of erfenis zijn verkregen, privébezit van de betreffende echtgenoot. Al het overige wordt gezien als gemeenschappelijk vermogen.
Huwelijkse Voorwaarden
Echtgenoten kunnen ook ervoor kiezen om huwelijkse voorwaarden op te stellen voordat ze trouwen. Hierin kunnen ze afspraken maken over de verdeling van vermogen in geval van een echtscheiding. Deze afspraken kunnen zeer gedetailleerd zijn en op maat worden gemaakt naar de wensen van het echtpaar. Het opstellen van huwelijkse voorwaarden biedt de grootste mate van flexibiliteit bij het regelen van de financiële aspecten van een huwelijk.
Bij echtscheidingen, erfenissen, of andere situaties waarin gemeenschappelijke goederen verdeeld moeten worden, is het van essentieel belang om de omvang van deze goederen vast te stellen en te bepalen op welk moment deze verdeling plaatsvindt. Dit zijn cruciale aspecten van het juridische proces, omdat ze de rechten en verplichtingen van alle betrokken partijen bepalen. In dit artikel zullen we de omvang van te verdelen gemeenschappelijke goederen en de peildatum van verdeling bespreken.
De omvang van de te verdelen gemeenschappelijke goederen
Ongeacht het huwelijksregime, is de peildatum voor het vaststellen van de omvang van de te verdelen goederen de datum waarop het verzoekschrift tot echtscheiding is ingediend bij de rechtbank. De goederen en schulden die op die datum aanwezig zijn worden in de verdeling of verrekening betrokken. Het toepasselijke huwelijksvermogensregime bepaalt óf en op welke wijze de goederen en schulden een rol spelen. De omvang van het te verdelen vermogen kan variëren van onroerend goed, zoals huizen en land, of ondernemingsvermogen, zoals aandelen van een BV, tot roerende zaken, zoals geld, voertuigen, en persoonlijke bezittingen. Alle activa en schulden die op of na deze datum zijn verworven of gecreëerd, worden meestal niet meer in de verdeling betrokken en blijven privé.
Het is van belang om een volledige inventarisatie van de op de peildatum aanwezige vermogensbestanddelen te maken voordat de verdeling kan plaatsvinden. Deze inventarisatie moet nauwkeurig en gedetailleerd zijn om te voorkomen dat er belangrijke activa of passiva over het hoofd worden gezien. Het kan nodig zijn om deskundigen, zoals taxateurs of accountants, in te schakelen om de waarde van bepaalde goederen vast te stellen, vooral als er complexe financiële activa of zakelijke belangen betrokken zijn.
De peildatum van verdeling
De peildatum van verdeling is het moment waarop de waarde van de gemeenschappelijke goederen wordt bepaald voor de verdeling. Deze datum kan variëren, maar uitgangspunt in gevallen van echtscheiding is dat deze peildatum meestal de datum is waarop het betreffende goed feitelijk wordt verdeeld. Dat is alleen anders wanneer de scheidende echtgenoten samen een andere peildatum overeen komen óf wanneer in uitzonderlijke gevallen de redelijkheid en billijkheid een andere peildatum vereist.
Hoewel dit uitgangspunt vrij duidelijk lijkt, bestaat er vaak verwarring over deze peildatum.
Meer duidelijkheid over de peildatum door de Hoge Raad
De Hoge Raad heeft recent (HR 8 december 2023 ECLI:NL:HR:2023:1722) een uitspraak gedaan over de datum van verdeling van gemeenschapsgoederen en het peilmoment voor de waardering.
De uitspraak van de Hoge Raad in deze zaak is van belang omdat deze de verdeling van een gemeenschap van onroerende zaken betreft en de (peil)datum van de verdeling een cruciale kwestie is in dergelijke zaken.
In deze zaak waren partijen gehuwd op huwelijkse voorwaarden waarin elke gemeenschap van goederen is uitgesloten. De man heeft verzocht de verdeling van vijf eenvoudige gemeenschappen van onroerende zaken tussen hen vast te stellen overeenkomstig zijn voorstel. De rechtbank heeft op 14 december 2018 besloten dat vier van de vijf onroerende zaken aan de man moeten worden toegedeeld onder bepaalde voorwaarden ten aanzien van de hypothecaire geldleningen. Zowel de man als de vrouw zijn in hoger beroep gegaan tegen de beslissing van de rechtbank. Het gerechtshof heeft uiteindelijk de onroerende zaken aan de man toegewezen, onder bepaalde voorwaarden. De uitspraak van het hof is in cassatie aangevochten.
De uitspraak van de Hoge Raad draait om het bepalen van de juiste datum voor de verdeling van de onroerende zaken, wat van groot belang is bij de waardering van deze goederen. De Hoge Raad concludeert dat de rechtbank de verdeling van de onroerende zaken al op 14 december 2018 had vastgesteld, en dat deze datum moet worden beschouwd als de datum van verdeling, ongeacht of de voorwaarden met betrekking tot de hypothecaire geldleningen waren vervuld.
Dit betekent dat de uitspraak van het gerechtshof die een andere datum hanteerde, wordt vernietigd en de zaak wordt verwezen naar een ander gerechtshof voor verdere behandeling.
Het belang van deze uitspraak ligt in het verduidelijken van de regels met betrekking tot de datum van verdeling en het voorkomen van verwarring en geschillen over deze kwestie. Het zorgt voor een duidelijke richtlijn voor rechters en partijen bij de waardering van onroerende zaken, maar de richtlijn geldt natuurlijk ook voor de waardering van ander vermogen dat verdeeld moet worden.
Concrete toepassing van de richtlijn op de verdeling van vermogen, leidt tot de conclusie dat de zo belangrijke peildatum van de waardering van het te verdelen vermogen in beginsel de datum is waarop de rechter uitspraak doet over hoe er verdeeld moet worden. Omdat gerechtelijke procedures over verdeling van vermogen nogal lang kunnen duren, kan het daarom verstandig zijn om zo mogelijk vooraf overeenstemming met de wederpartij over deze datum te bereiken. Op die manier wordt eenvoudiger duidelijk wat de hoogte van de waarde van de te verdelen vermogensbestanddelen is en kan onzekerheid daarover worden voorkomen.
Het verdelen van vermogen na een echtscheiding is een gecompliceerd proces, vooral voor ondernemers met complexe financiële belangen. Het is van essentieel belang om juridisch advies in te winnen en een ervaren en gespecialiseerd advocaat in de arm te nemen om uw belangen te beschermen en ervoor te zorgen dat het vermogen op een eerlijke en rechtvaardige manier wordt verdeeld. Of u nu in algehele gemeenschap van goederen, beperkte gemeenschap van goederen of met huwelijkse voorwaarden bent gehuwd, een gespecialiseerde advocaat kan u helpen bij het navigeren door het juridische proces en u begeleiden bij het bereiken van een eerlijke vermogensverdeling.
Neem gerust contact op met de zeer ervaren familierechtadvocaten van SPEE advocaten & mediation voor deskundig advies en ondersteuning in uw echtscheidingszaak, bijvoorbeeld als er vermogen in het spel is, als u ondernemer bent en gaat scheiden, of als u andere vragen heeft over echtscheidingen, verdelingen of alimentatie.