Het verlies van een dierbare is een emotioneel zware periode, maar tegelijkertijd worden erfgenamen geconfronteerd met diverse juridische aspecten.
Een belangrijk recht dat erfgenamen hebben, is het recht op informatie met betrekking tot de nalatenschap. Dit recht biedt erfgenamen de mogelijkheid om inzicht te krijgen in de financiële en juridische aspecten van de nalatenschap, zodat zij weloverwogen beslissingen kunnen nemen.
Het recht op informatie van erfgenamen
Het recht op informatie is een fundamenteel recht dat erfgenamen toestaat om kennis te nemen van de volledige omvang van een nalatenschap. Dit omvat niet alleen financiële zaken, zoals bankrekeningen, onroerend goed, schulden en andere activa, maar ook juridische aspecten, zoals testamenten, schenkingen en eventuele belastingaangelegenheden. Het recht op informatie houdt in dat u als erfgenaam het recht hebt om alle informatie te krijgen die u nodig hebt om de nalatenschap te begrijpen en uw aandeel daarin te kunnen bepalen.
Waarom is het recht op informatie belangrijk?
Het recht op informatie van erfgenamen is van cruciaal belang om verschillende redenen:
1. Transparantie: Erfgenamen hebben het recht om te weten wat er zich in de nalatenschap bevindt. Dit biedt hen de mogelijkheid om de financiële situatie van de overledene te begrijpen en om eventuele onduidelijkheden of verborgen activa op te helderen.
2. Bescherming van belangen: Het recht op informatie beschermt de belangen van de erfgenamen. Door toegang te hebben tot alle relevante informatie, kunnen erfgenamen weloverwogen beslissingen nemen met betrekking tot de nalatenschap en eventuele disputen voorkomen.
3. Erfbelasting en schulden: Het recht op informatie stelt erfgenamen in staat om de omvang van eventuele schulden of erfbelastingverplichtingen vast te stellen. Dit is essentieel bij de verdeling van de nalatenschap en het voldoen aan wettelijke vereisten.
4. Verantwoording van de executeur: In gevallen waarin een executeur is aangesteld, helpt het recht op informatie erfgenamen om toezicht te houden op het handelen van de executeur en om ervoor te zorgen dat deze zijn taken correct uitvoert.
Hoe kan het recht op informatie worden uitgeoefend?
Erfgenamen kunnen hun recht op informatie uitoefenen door middel van een verzoek aan de executeur of de notaris die belast is met de afhandeling van de nalatenschap. Mocht aan dat verzoek geen gehoor worden gegeven en uw recht op informatie wordt geschonden, dan zou een gang naar de rechter een oplossing kunnen bieden.
Afdwingen informatie in kort geding
Onlangs heeft de Voorzieningenrechter van de rechtbank Noord-Holland (ECLI:NL:RBNHO:2023:3014) zich uitgesproken over het recht op informatie van erfgenamen. De eisende partijen waren de kinderen van een vader die overleden was. Die vader liet ook een echtgenote, die niet de moeder van deze kinderen was, achter. Op het moment dat de vader overleed was hij onder huwelijkse voorwaarden met de achterblijvende echtgenote gehuwd. Er waren geen kinderen geboren uit zijn huwelijk met deze echtgenote. De vader had in zijn testament zowel zijn echtgenote als zijn kinderen tot erfgenaam benoemd. Daarnaast had de vader een accountant tot executeur/afwikkelingsbewindvoerder benoemd.
De kinderen wilden de bankafschriften van verschillende bankrekeningen van hun vader inzien omdat deze in een periode van vijf jaar voorafgaand aan zijn overlijden een bedrag van bijna € 220.000,00 aan spaargeld had opgemaakt. Zij geloofden niet dat hun vader echt zo royaal had geleefd en vermoedden dat er sprake was van schenkingen of ongecontroleerde overboekingen. Zij wilden daar nader onderzoek naar doen omdat dat impact zou kunnen hebben op de vaststelling van hun aandeel in de nalatenschap.
De kinderen hebben de betreffende bankafschriften vervolgens zowel bij de executeur als bij de echtgenote opgevraagd. De echtgenote weigerde de gevraagde informatie te verstrekken, althans haar medewerking daaraan te verlenen. De kinderen zijn vervolgens een kort geding gestart om zo de benodigde medewerking van de echtgenote op straffe van een dwangsom af te dwingen en dus hun recht op informatie uit te oefenen.
Nog vóórdat de Voorzieningenrechter zich over de kwestie kon buigen, heeft de echtgenote eieren voor haar geld gekozen en alsnog haar medewerking toegezegd voor het opvragen van de gewenste bankafschriften. Die toezegging vond de Voorzieningenrechter voldoende. Maar over het verweer van de echtgenote dat de kinderen vanwege de benoeming van een executeur niet zelfstandig bevoegd zouden zijn om in rechte op te treden en het verweer dat de kinderen geen spoedeisend belang hadden bij hun vordering, heeft de Voorzieningenrechter zicht duidelijk uitgesproken.
De Voorzieningenrechter overweegt dat de kinderen als erfgenamen, deelgenoten zijn in de nalatenschap van hun vader en dat de eisen van redelijkheid en billijkheid met zich mee brengen dat deelgenoten over en weer recht hebben op informatie over de omvang en de samenstelling van de nalatenschap. Volgens de Voorzieningenrechter rust op een erfgenaam ( de echtgenote) de verplichting aan zijn mede-erfgenaam ( de kinderen) die gegevens nodig heeft voor het bepalen van zijn erfrechtelijke aanspraken en kan iedere erfgenaam die deelgenoot is in de nalatenschap aan een andere deelgenoot informatie vragen en zo nodig in een gerechtelijke procedure vragen die deelgenoot te veroordelen dat te doen.
Over het benodigde spoedeisend belang voor een vordering in kort geding, was de Voorzieningenrechter kort. Het spoedeisend belang volgt hier volgens de Voorzieningenrechter uit de aard van de vordering.
Loopt u tegen problemen of onduidelijkheden aan bij een aan u toekomende erfenis of nalatenschap, of wilt u meer weten over uw rechten en plichten als erfgenaam, dan is mr. Angelique van den Eshoff, erfrechtadvocate bij SPEE advocaten & mediation, graag van dienst. Zij kan u adviseren over uw rechten en wat u kunt doen om deze te beschermen.