Eén van de manieren om een onderneming over te nemen, is door het kopen van de aandelen in de betreffende BV. De vraag is: als achteraf blijkt dat de kopende partij een onjuiste voorstelling van zaken heeft gehad, kan de koop van de aandelen dan worden teruggedraaid? Hierover heeft de Hoge Raad onlangs beslist. Lees hier verder:
Waar ging de zaak over?
De situatie waar de Hoge Raad over heeft geoordeeld, is als volgt. Rookie BV heeft (al in 2012) van ABC Hekwerk Participatie BV alle aandelen in Promis Security Systems BV (PSS) gekocht, voor een koopprijs van €1 voor de aandelen en overname van een schuld van €482.933,- in rekening-courant van PSS aan ABC Hekwerk. Volgens de overnamebalans die ABC aan Rookie had verstrekt, was de winst € 94.284,-, de brutowinstmarge 54,1% en het onderhanden werk € 156.330,-. In de SPA (koopovereenkomst aandelen) had ABC bovendien de garantie gegeven dat de overnamebalans een getrouw en stelselmatig beeld gaf van de grootte en de samenstelling van het vermogen en het resultaat.
Helaas bleek achteraf dat PSS geen winst had gemaakt, maar juist een verlies had geleden van € 109.236,-. PSS gaat vervolgens failliet. Rookie laat het er niet bij zitten en vernietigt de koopovereenkomst op grond van dwaling (artikel 6:228 BW). Immers: de overnamebalans was veel te rooskleurig en Rookie heeft dus de aandelen gekocht op basis van onjuiste informatie. Had zij dit geweten, dan had zij de aandelen niet gekocht.
Een dergelijke vernietiging wegens dwaling heeft terugwerkende kracht, en partijen moeten overgaan tot ongedaanmaking van hun verplichtingen. In dit geval zou Rookie de aandelen dus moeten teruggeven en zou ABC de koopprijs moeten terugbetalen aan Rookie. Maar in de tussentijd was er dus wel sprake van een faillissement.
Wat was het oordeel van de rechter?
In eerste aanleg oordeelt de rechtbank dat het beroep op dwaling niet slaagt. Wel moet ABC schadevergoeding van € 107.313,- betalen wegens schending van de balansgarantie. In hoger beroep volgt een ander oordeel: het beroep van Rookie op dwaling slaagt wél. Echter, volgens het gerechtshof kan de aandelenoverdracht bezwaarlijk ongedaan worden gemaakt, mede gelet op het faillissement van PSS. Ook oordeelde het hof dat Rookie onbillijk zou worden bevoordeeld, als ABC de hele koopsom zou moeten terugbetalen; daarom werd daarop 25% in mindering gebracht.
De Hoge Raad ziet dit anders: het gerechtshof had beter moeten uitleggen waaróm de aandelenoverdracht bezwaarlijk ongedaan kon worden gemaakt. Immers, de aandelen konden gewoon worden teruggegeven. Ook heeft het hof niet (kenbaar) vastgesteld dat er daadwerkelijk sprake zou zijn van onbillijke bevoordeling van Rookie bij een dergelijke ongedaanmaking. Het hof had alleen naar het nadeel van ABC gekeken. Tussenstand: de Hoge Raad verwijst de zaak door naar een ander gerechtshof, die de zaak opnieuw moet beoordelen. Zo is er na meer dan 10 jaar nog geen eind gekomen aan deze kwestie.
De volledige uitspraak kunt u hier teruglezen.
Conclusie
De moraal van het verhaal? Laat u als potentiële koper of verkoper in een aandelentransactie – tijdig! – bijstaan door een ervaren ondernemingsrechtspecialist, voor het begeleiden van het due diligence onderzoek en het opstellen van de nodige documenten, waaronder de overeenkomst tot koop- en verkoop van aandelen (SPA). In die overeenkomst kan vernietiging wegens dwaling bovendien worden uitgesloten. Zo voorkómt u situaties als deze.
De ervaren ondernemingsrechtadvocaten en/of de ervaren zakelijk mediator van SPEE advocaten & mediation staan u graag bij met raad en daad.