Regelmatig stellen werkgevers en werknemers ons vragen die te maken hebben met het thema ‘arbeidsongeschiktheid’. De re-integratie van een zieke werknemer bezorgt – zo blijkt – menig werkgever hoofdpijn. Wanneer de zieke werknemer een grensarbeider betreft die in Nederland werkt en in het buitenland woont, wordt de re-integratie zelfs nog gecompliceerder. Dit lichten we hieronder toe.
Als een werknemer zich ziek meldt, dan heeft de werkgever er in principe belang bij om vast te stellen of de werknemer inderdaad arbeidsongeschikt is. De werkgever dient zich voor de beoordeling hiervan te laten bijstaan door een arbodienst of bedrijfsarts. Met andere woorden: de werkgever kan niet zelf beoordelen of sprake is van arbeidsongeschiktheid. Dit volgt bijvoorbeeld uit een zaak waarover de kantonrechter Amsterdam heeft geoordeeld (Voorzieningenrechter Kantonrechter Amsterdam 4 februari 2014, ECLI:NL:RBAMS:2014:564). In deze zaak had de werkgever zijn zieke werknemer op staande voet ontslagen, omdat de werknemer weigerde om langs te komen bij de directeur. Volgens de kantonrechter Amsterdam had de werkgever niet het recht om van zijn werknemer te verlangen op kantoor te komen om te bespreken of een bedrijfsarts moet worden ingeschakeld. Dat is niet alleen in strijd met het goed werkgeverschap, maar ook in strijd met de re-integratieverplichtingen zoals deze in de wet verankerd zijn, aldus de kantonrechter. De arbodienst, althans een (gecertificeerde) bedrijfsarts, dient te beoordelen of een werknemer arbeidsongeschikt is. En het is diezelfde arbodienst of bedrijfsarts die moet adviseren over de re-integratie van de werknemer. Dit is niet de taak van de werkgever. Het ontslag op staande voet (vanwege het feit dat de werknemer weigerde om te verschijnen bij de directeur) hield dan ook geen stand.
Hanteert de werkgever controle- en verzuimvoorschriften dan dient er goed op gelet te worden dat dit redelijke voorschriften zijn. De controle- en verzuimvoorschriften mogen de werknemer namelijk niet onnodig belasten. Bovendien mogen de controle- en verzuimvoorschriften geen te vergaande inbreuk maken op de persoonlijke levenssfeer van de werknemer.
Vaak wordt de zieke werknemer opgeroepen om te verschijnen op het spreekuur van de arbodienst of bedrijfsarts. Hier in onze grensregio waar veel grensarbeiders wonen en werken, ligt dat soms wat gecompliceerder dan de meeste mensen denken. Wat namelijk niet iedereen zich realiseert, is dat een zieke werknemer die in Nederland werkt, maar in het buitenland woont, in diens woonland gecontroleerd te worden door een bedrijfsarts (HvJ EG 1992, RSV 1993/227 (Paletta I); HvJ EG 27 maart 1992, RSV 1988/169 (Rindone). Verplicht een werkgever een zieke grensarbeider om in Nederland het spreekuur van de bedrijfsarts te bezoeken, dan is dat in principe in strijd met het vereiste respect voor de gezondheidstoestand van de werknemer. Met andere woorden: een werknemer die in Nederland werkt, maar in België of Duitsland woont, moet in zijn woonland (dus in België of Duitsland) gecontroleerd worden door een bedrijfsarts en hoeft dus niet naar Nederland af te reizen om in Nederland het spreekuur van de bedrijfsarts te bezoeken.
In dat kader wijzen wij u op een uitspraak van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch (Hof ’s-Hertogenbosch 18 februari 2014, ECLI:NL:GHSHE:2014:451), waarin het gerechtshof oordeelde dat uit Europese wet- en regelgeving volgt dat de werkgever niet van de werkneemster mocht verlangen dat zij zich naar Nederland zou begeven om zich aldaar door de bedrijfsarts te laten onderzoeken. Bovendien heeft een in het buitenland woonachtige werknemer geen deskundigenverklaring nodig om een loonvordering in te stellen op grond van artikel 7:629a van het Burgerlijk Wetboek, aldus oordeelde het gerechtshof ’s-Hertogenbosch. Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch onderbouwt dit door te verwijzen naar de strekking van de Europese wet- en regelgeving, die als doel heeft om het vrije verkeer van werknemers te bevorderen. In dat kader moet voorkomen worden dat een werknemer in bewijsmoeilijkheden komt. Zodoende mag de werknemer volstaan met het opvragen en aan de werkgever overleggen van een arbeidsongeschiktheidsverklaring van een arts uit het land van zijn woonplaats.
Bent u een werkgever en heeft u één of meerdere werknemers in dienst die in het buitenland wonen, dan is het van belang dat u hier op anticipeert. Dit kunt u doen door dergelijke zaken (bij voorkeur vooraf!) goed vast te leggen. Het spreekt voor zich dat dergelijke afspraken aan het begin van het dienstverband beter te maken zijn, dan wanneer de werknemer zich ziek gemeld heeft. Hoe doet u dat? U kunt dit doen door bijvoorbeeld uw verzuimprotocol hierop aan te passen. U kunt in uw verzuimprotocol duidelijke eisen stellen aan de verklaringen van buitenlandse artsen (bijvoorbeeld het type arts, en de informatie die de deskundigenverklaring minimaal moet bevatten). Let er daarbij dan wel op dat de voorschriften niet onredelijk belastend voor de werknemer zijn.
Regelt de werkgever dit niet adequaat dan kan hij zijn werknemer achteraf niet tegenwerpen dat in het woonland een ander soort verklaring wordt verstrekt dan in het werkland gebruikelijk is (en de werkgever wellicht gewend is). Als werkgever doet u er dus verstandig aan om uw verzuimprotocol nog eens goed tegen het licht te houden!
Heeft u vragen? Neem gerust contact op met een van onze arbeidsrechtadvocaten.